Na de enthousiaste beschrijving van Lissabon en het graf van heer Popte Ulvinga, krijgen we nu aanwijzingen voor het binnenvaren van de baai van Lissabon:
De rivier de Taag, die naar het zuiden stroomt en uitloopt in een brede baai, biedt een zeer veilige ligplaats aan ontelbare schepen. Vermeld moet worden dat de schepen die de haven binnen willen varen, het veiligst langs de linkeroever kunnen tot zij in de monding van de rivier gekomen zijn; dan moeten ze opvaren naar de berg aan de andere oever, net zo lang totdat zij de rots van ongeveer vijftig el gepasseerd zijn die aan hun linkerzijde onder water ligt.
Onze anonieme pelgrim heeft in zijn reisverslag veel aandacht voor de havens die de vloot aandoet. Dat is heel begrijpelijk. Koggen zijn ter nauwer nood zeewaardig en er is steeds maar voor een paar dagen water aan boord. Bovendien kennen Europeanen in de 13e eeuw nog geen kompas. De reis gaat daarom steeds dicht langs de kust. En dat is nu juist de meest gevaarlijke plek voor een schip. Veranderende wind en verraderlijke rotsen kunnen ieder moment de meest rampzalige gevolgen hebben.
Bij het binnenlopen van een haven is dit risico nog eens extra groot. Onvoldoende kennis van de situatie ter plaatse of één verkeerde manoeuvre is voldoende om ernstige averij op te lopen. Dit is al duidelijk gebleken bij het verlaten van A Coruña en bij het binnenlopen van Oporto. Daarom deelt onze informant zijn kennis over de baai van Lissabon graag met zijn lezers.
Dat zoveel mogelijk de linker oever gevolgd wordt, is heel begrijpelijk. De rechter oever is immers nog in handen van de moslims en geen christen wil daar per ongeluk vast komen te liggen met zijn schip.
Bij de monding van de rivier moet de veilige oever voor korte tijd verlaten worden om een ondiepte te omzeilen. Welke berg de zeelieden daarbij voor ogen moeten houden, is niet duidelijk. Wie vandaag de dag in Lissabon op de linker oever staat, ziet aan de overkant heuvels liggen die allemaal ongeveer even hoog zijn.
Ook de rots van vijftig el is niet meer in de Taag te vinden. Waarschijnlijk is de bedoelde rots het eilandje waarop tussen 1515 en 1521 de 'Torre de Belém' is gebouwd. Deze toren is weliswaar nog altijd te bewonderen, maar ligt beslist niet meer midden in de rivier. De aardbeving van 1755 heeft in Portugal niet alleen ongekende verwoesting aangericht, maar heeft ook de loop van de Taag gewijzigd. De toren ligt nu zo goed als aan de wal.
Na het passeren van de rots, worden de Friese pelgrims herenigd met de rest van de vloot, van wie zij enkele dagen eerder bij Porto gescheiden waren. Maar van eensgezindheid is plotseling geen sprake meer. Daarover vertel ik de volgende keer..
(Een inspringing van de kade moet voorkomen dat de Torre de Belém aan land komt.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten